نویسنده: صمصام صانعی

نام علمی درخت:

Diospyros Kaki، نام فرانسه Plaqueminier kaki و نام انگلیسی آن Persimmon tree می‌باشد. نام‌های عربی آن کاکی و لوتس است.

تیره گیاه:

خرمالو Ebenaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری درخت:

درختی است به ارتفاع حدود 5 متر با برگ‌های سبز حنایی، متناوب، کامل، درشت، ساده، بیضی شکل و نوک‌تیز و گل‌های آن کوچک در گروه چندتایی به رنگ سفید و با حاشیه‌ی زرد رنگ می‌باشند. میوه‌اش مدور مایل به تخت، در دو انتها دارای کمی فرورفتگی، به رنگ نارنجی متمایل به قرمز، اندازه آن به ابعاد گوجه فرنگی و گوشت میوه پس از رسیدن نرم، شیرین و گس می‌باشد. پاک کننده کلیه از مواد مضر و تقویت کننده معده، بندآورنده اسهال خونی (مصرف آن صبح ناشتا) و جلوگیری کننده از سکته مغزی، آرام کننده سکسکه و کاهنده چربی، نرم کننده سینه و چاق کننده کودکان بسیار ضعیف، ملین و رفع کننده ورم بواسیر، ضد تب و خون‌ساز، ضد سرفه و بازکننده گرفتگی مجاری تنفسی، سبب حفظ نیرو، شادابی، رشد و نمو جوانان و اشتهاآور می‌باشد.

طبیعت میوه:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی معتدل و مرطوب کشورها خصوصاً کشورهای آسیایی، اروپایی، قفقاز و در ایران بیشتر در استان‌های حاشیه دریای خزر و در برخی از استان‌های دیگر نیز کاشته می‌شود.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در خرمالو:
تانن، قند، تری اوکسی بنزول، مالیک اسید، تری اوکسی بنزوئیک اسید، آرابینوز، پنتوزان، لیکوپن، زآکسانتین، یک اکسیداز، کاروتن، آب، پروتئین، چربی، هیدرات کربن، کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، تیامین، نیاسین، کالری و ویتامین‌های C, A در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

میوه. در ضمن برگ و گل درخت نیز خواص دارویی دارند.

نحوه مصرف:

به طور معمول میوه‌ی رسیده مصرف خوراکی دارد.

خواص درمانی:

پاک کننده کلیه از مواد مضر و تقویت کننده معده، بندآورنده اسهال خونی (مصرف آن صبح ناشتا) و جلوگیری کننده از سکته مغزی، آرام کننده سکسکه و کاهنده چربی، نرم کننده سینه و چاق کننده کودکان بسیار ضعیف، ملین و رفع کننده ورم بواسیر، ضد تب و خون‌ساز، ضد سرفه و بازکننده گرفتگی مجاری تنفسی، سبب حفظ نیرو، شادابی، رشد و نمو جوانان و اشتهاآور می‌باشد. در ضمن برای تیفوئید، تیفوس، سرماخوردگی و نقرس نیز مفید است.
مصرف دم کرده برگ‌های کوچک زیر گل درخت خرمالو برای رفع سرفه‌های مقاوم و تهوع مؤثر می‌باشد.
مصرف دم کرده گل خرمالو تقویت کننده معده و ضد سرفه است. گرد دانه خرمالو دفع کننده سنگ کلیه و مثانه می‌باشد.

تذکر:

به دلیل وجود تانن زیاد در خرمالو زیاده‌روی در مصرف آن برای اشخاص مبتلا به بیماری‌های قلبی مضر است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.